ભારતમાં મશરૂમનું ઉચ્ચ તકનીકી દ્વારા ઉત્પાદન હમણાં જ શરૂ થયું છે અને વૈશ્વિક બજાર ઉપલબ્ધ થઈ ગયું છે. મશરૂમ એ ડાયાબિટીઝ, બ્લડ પ્રેશર, હાર્ટ ડિસીઝવાળા લોકો માટે સારો ખોરાક છે. કારણ કે મશરૂમ સંપૂર્ણપણે શાકાહારી છે, તેમાં કેલરી ઓછી હોય છે, તેમજ પ્રોટીન, આયર્ન, ખનીજ અને વિટામિન્સથી ભરપુર હોય છે. મશરૂમ પર સંશોધન કર્યા પછી, મશરૂમમાં એન્ટિ-વાયરલ અને કેન્સર વિરોધી ગુણધર્મો મળી આવ્યા છે. ભારતમાં, મશરૂમને બટન, શિમ્પ્લા, આ વિવિધતાથી ઉગાડવામાં આવે છે. રોપણીની પ્રક્રિયા: ડાંગરનો ભૂંસો, ઘઉંનો ભૂંસો, જુવારનો ઘાસચારો, નાળિયેરનાં સૂકા પાન, શેરડીનાં સુકા પાન, બાજરીનાં સૂકા પાન વગેરેનો ઉપયોગ મશરૂમના વાવેતરમાં થાય છે. જો પ્રથમ સૂકા ભુસાનો ચારો લાંબો હોય, તો તેને 2-3 સે.મી.થી કાપો. પછી મશરૂમની ખેતી માટે વપરાયેલ ભૂસાને કોથળીઓને ઠંડા પાણીમાં 10 - 12 કલાક માટે પલાળી રાખો. પલાળેલા ભૂસાને કાઢી નાખો અને તેને જીવાણુમુક્ત કરો. જંતુનાશક થવા માટે 1 કલાક ગરમ પાણીમાં રાખો. બિયારણની વાવણી: પ્લાસ્ટિકની થેલીમાં ભુસાનો એક સ્તર મૂકો. સ્તર લગભગ બે થી અઢી ઇંચ જેટલો હોવો જોઈએ. પછીથી, ભૂંસાની ઉપર બેગની ધાર પર બિયારણનું વાવેતર કરો. બિયારણના સ્તર પર ફરીથી ભુસાનો એક સ્તર લગાવો. ફરીથી, તેના પર બિયારણ લગાવો, આમ કરીને બેગ ભરો. વાવણી કરતી વખતે, 2% ભીનો ભૂંસો વાવો. બેગ ભરતી વખતે, ભુસાને સારી રીતે દબાવો અને ભર્યા પછી, થેલીનું મોઢું બાંધો અને 25 - 30 છેદ સોય અથવા સુયાનો ઉપયોગ કરીને કરો. અંકુરણ: ફૂગના વિકાસ માટે અંકુરણ એક મહત્વપૂર્ણ પદ્ધતિ છે. વાવેલા બિયારણને થેલીઓને જીવાણુરહીત બંધ રૂમમાં રાખવી જોઈએ અને તેનું તાપમાન 22 થી 26 ડિગ્રી સેલ્સિયસ રાખવું જોઈએ. બેગ કાઢવાનો સમય: જ્યારે ફૂગનો સંપૂર્ણ વિકાસ થઈ જાય, તો બેગ સફેદ દેખાય છે. ત્યારે બેગને બ્લેડથી કાપી નાખવી જોઈએ. અને ફૂગને રેક પર મૂકવી જોઈએ. રેકને રૂમમાં પરોક્ષ સૂર્યપ્રકાશ અને પ્રકાશ હવાની અવરજવર થાય તેવા રૂમમાં મૂકો. બેગમાંથી કાઢી નાખેલી અને પલંગ પર મૂકવામાં આવેલી ફૂગ પર નરમાશથી પાણીનો છંટકાવ કરવો.દિવસમાં 3-4 વખત પાણીનો છંટકાવ કરો. છંટકાવ માટે, સ્પ્રે પંપ અથવા હેન્ડ પંપનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. લણણી: બેગ ફાડ્યા પછી 4-5 દિવસની અંદર મશરૂમની સંપૂર્ણ વૃદ્ધિ થાય છે. મોટું થયેલું મશરૂમ તેને ડાબે અથવા જમણે હાથ ફેરવીને કાઢવું. મશરૂમ બહાર કાઢ્યા પછી પાથરીને દોઢ ઇંચ સુધી રગડવું અને તેને પાણી આપો. 10 દિવસ પછી, બીજો મશરૂમ પાક અને પછી 10 દિવસ પછી ત્રીજો આવા ત્રણ પાક હોય છે. એક મશરૂમ બેડ (બેગ) થી 900 થી 1500 ગ્રામ ભીના મશરૂમ મળે છે. બાકી રહેલા મશરૂમના બેડનો ઉપયોગ છોડ અને પશુધનના પોષણ માટે ખાતર તરીકે થાય છે. સંદર્ભો: કૃષિ સમર્પણ