• ચયાપચય માટે શરીરની પેશીઓમાં વિટામિન્સની બહુ ઓછી માત્રામાં આવશ્યકતા છે. • વિટામિન્સની ઉણપ અમુક રોગોનું કારણ બને છે. વિટામિન્સ સંગ્રહિત કરી શકતા નથી કારણ કે જો હવાના સંપર્કમાં હોય, તો તેમનો નાશ થાય છે. • અમુક વિટામિન્સ શરીરમાં જ બને છે, અને બીજા કેટલાકને ખોરાકમાં સામેલ કરવાની જરૂર છે. થોડા વિટામિન આહારમાંથી નથી મળતા. તેમની ઉણપના કારણે રોગો થાય છે. ચરબીમાં દ્રવણશીલ વિટામિન્સ વિટામિન એ ફાયદા:- • પાચન અંગોનું આંતરિક અસ્તર યોગ્ય રીતે જાળવવામાં આવે છે. • વૃદ્ધિ, રોગ પ્રતિકાર શક્તિ, પ્રજનન ક્ષમતા જાળવવા માટે ઉપયોગી. ઉણપ: • રતાંધળાપણું આવે છે • જરાયુ રહી જવી, વિલંબિત જાતીય પરિપક્વતા, વિલંબિત અંડમોચન, ખોટી ગરમી જોવા મળે છે ઉપલબ્ધતા: • લીલી મકાઈ, લીલું ઘાસ, દૂધ, ગાજર વિટામિન ડી ફાયદા:- કેલ્શિયમ અને ફોસ્ફરસને રક્તમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે આ જરૂરી છે. ઉણપ: • સુકતાનના કારણો રક્તમાં કેલ્શિયમ અને ફોસ્ફરસ યોગ્ય રીતે શોષાય નહીં. • દાંતના રોગો થાય છે અને હાડકાં બરડ બની જાય છે • ઘૂંટણમાં તાણ, સાંધાના રોગો જોવા મળે છે. ઉપલબ્ધતા: • પ્રાણીઓ થોડા સમય માટે સવારે સૂર્યપ્રકાશમાં હોવા જોઈએ. • સુકી ઘાસને મોટા પ્રમાણમાં આહારમાં આપવી જોઈએ. વિટામિન ઇ ફાયદા:- • જો વિટામિન ઇ અને સેલેનિયમ એક સાથે પૂરું પાડવામાં આવે, તો પ્રાણીઓમાં પ્રારંભિક ગર્ભાવસ્થાના નુકશાનમાં ઘટાડો થાય છે. • શરીર અને ચામડીને તંદુરસ્ત અને રોગ મુક્ત રાખવા માટે ફાયદાકારક. • પ્રજનન માટે જરૂરી ઉણપ: • તે હૃદયના સ્નાયુઓને અસર કરે છે • ઉણપના કારણે ફરી ઉત્પાદન અને વંધ્યત્વ રોગો થાય છે. • પશુ ગરમીમાં આવતો નથી. ઉપલબ્ધતા: • જો પ્રજનન ક્ષમતાનો અભાવ જોવા મળેે, તો વિટામિન ઇ નું ઈન્જેક્શન આપવું જોઈએ. • ખોરાકમાં યોગ્ય માત્રામાં ઘાસચારો અને અનાજ હોવું જોઈએ. વિટામિન કે: ફાયદા:- • રક્તના ગંઠન માટે ઉપયોગી ઉણપ: • ઘાવમાંથી વધુ રક્તસ્રાવનું કારણ બને છે. ઉપલબ્ધતા: • તમામ પ્રકારના લીલા ઘાસચારો પ્રાણી આહારનો ભાગ હોવો જોઈએ. • આ વિટામિનને આહાર દ્વારા આપવું આવશ્યક છે. વિટામીન પાણીમાં દ્રાવ્ય વિટામિન બી: ફાયદા:- • ચેતા કાર્યરત બનાવવા માટે લાભદાયી • જીવનપ્રક્રિયા ઉતેજીત કરવા માટે મહત્વપૂર્ણ ઉણપ: • ચેતામાં સોજો , સ્નાયુઓનું હલન ચલન થતું નથી ઉપલબ્ધતા: • વિટામિન બી ઈન્જેક્શન દ્વારા આપવામાં આવે છે. નોંધ: માત્ર પશુરોગ ચિકિત્સક દ્વારા પ્રાણીઓને જ વિટામિન ઇન્જેકશન આપવું જોઈએ. સંદર્ભ- એગ્રોવન