જીવન ચક્ર: • ટ્રાઇકોગ્રામા પરોપજીવી જીવાત ચાર તબક્કાઓમાંથી પસાર થાય છે. ઇંડા (1 દિવસ), ઈયળ (3 દિવસ), કોસેટા (4 થી 6 દિવસ) અને વયસ્ક ભમરી (૬ થી ૧૪ દિવસ)નું હોય છે. • ટ્રાયકોગ્રામાં નું સંપૂર્ણ જીવન ૧૫ થી ૨૦ દિવસ માં પૂર્ણ થાય છે. ફાયદા: • ટ્રાયકોગ્રામાં ભમરી ઈંડા પાક ઉપર મૂંકાયેલ ઇંડા શોધી-શોધી તેમનો નાશ કરે છે. જેથી પાકને નુકસાન કરતી જીવાતોનો ઉપદ્રવ ઘટે છે અને સાથે સાથે રાસાયણિક દવાઓનો છંટકાવ ઘટવાથી પર્યાવરણને સુરક્ષિત રાખી શકાય છે. • આ ભમરી પ્રયોગશાળામાં ઉછેરી શકાય છે, જે ‘ટ્રાયકોકાર્ડ “ ના નામે વેચાતા મળતા હોય છે. • પાકની અવધિ દરમ્યાન ૫ થી ૬ વખત આ ભમરી ખેતરમાં છોડવાની ભલામણ છે. • એક વાર છોડવા માટે દોઢ લાખ જેટલી ભમરીની જરુરિયાત રહે છે. • ટ્રાયકોગ્રામાં ભમરીના ઉપયોગ કરવાથી દવાકીય ખર્ચ ઘટે છે • અત્યંત નજીવી ખર્ચ આ અપનાવી શકાય છે. • ટ્રાયકોગ્રામા માનવ જીવન માટે કે પર્યાવરણ્ને હાનીકારક નથી. સંદર્ભ: એગ્રોસ્ટાર એગ્રોનોમી ઓફ એક્સીલેન્સ આ માહિતી ને લાઈક કરીને અન્ય ખેડૂત મિત્રો સાથે તેને શેર કરો.