માટીનું મહત્વ સ્વસ્થ જમીનને આપણી અન્ન પ્રણાલીનો પાયો કહેવામાં આવે છે. માટી એ ખેતી નો આધાર છે અને જેમાં લગભગ બધા ખોરાક ઉત્પાદક છોડ ઉગે છે. સોઇલ હેલ્થ કાર્ડ તેમની જમીન પરના ખેડુતોની માટીને પોષક દરજ્જો આપે છે અને જમીનની સારી તંદુરસ્તી જાળવવા માટે જરૂરી ખાતરો અને જમીનના સુધારાની માત્રા અનુસાર સલાહ આપે છે. સોઇલ હેલ્થ કાર્ડ શું છે? સોઇલ હેલ્થ કાર્ડ એ એક છાપેલ અહેવાલ છે જે ખેડૂતને તેની તમામ જમીન માટે આપવામાં આવે છે. અહેવાલમાં બાર પરિમાણો ધ્યાનમાં લેતા જમીનની સ્થિતિ છે - એન, પી, કે (મેક્રો પોષક તત્વો); એસ (ગૌણ- પોષક); Zn, Fe, Cu, Mn, Bo (સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો) અને પીએચ, ઇસી, ઓસી. આ તમામ માપદંડોના આધારે, સોઇલ હેલ્થ કાર્ડ ખાતરની ભલામણો તેમજ જમીનમાં જરૂરી જમીનના ફેરફારોનો ઉલ્લેખ કરશે. એસએચસી દર ત્રણ વર્ષે એકવાર ખેડૂતોને ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે અને આ તે સમયગાળા માટે તેની જમીનની તંદુરસ્તીની સ્થિતિ સૂચવે છે. રાજ્ય સરકાર વર્ષમાં બે વાર જમીનના નમૂના એકત્રિત કરે છે. ત્યારબાદ નમૂનાઓ રાજ્ય / દેશની વિવિધ માટી પરીક્ષણ પ્રયોગશાળાઓમાં મોકલવામાં આવે છે. એસએચસી જૈવિક ખાતર સૂચનો સહિત 6 પાક માટે ખાતર ભલામણોના 2 સેટ પૂરા પાડે છે. માંગ પ્રમાણે વધારાના પાક માટે પણ ખેડુતો ભલામણો મેળવી શકશે. તેઓ ઓફિશ્યિલ પોર્ટલ પરથી સોઇલ હેલ્થ કાર્ડને તેમના પોતાના માટે પ્રિન્ટ કરી શકે છે. SHC વેબસાઇટમાં ખેડૂતોના લાભ માટે બંને ચક્રનો ખેડૂત ડેટાબેસ છે અને તે 21 ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ છે. સોઇલ હેલ્થ કાર્ડ યોજનાના ફાયદા નીચે મુજબ છે. આ યોજના અંતર્ગત ખેડૂતોની જમીનની સંપૂર્ણ તપાસ કરવામાં આવશે અને તેમને રિપોર્ટ આપવામાં આવશે. જેની સાથે તેઓ નિર્ણય લઈ શકશે કે કયા પાકનો વિકસિત કરવો જોઈએ અને કયો છોડી દેવો જોઈએ. ઓથોરિટી નિયમિત ધોરણે જમીનની તપાસ કરશે. જેમ કે ખારાશ, ક્ષાર અને એસિડિટીની સંપૂર્ણ તપાસ કરવામાં આવશે. દર 3 વર્ષે ખેડૂતોને રિપોર્ટ આપવામાં આવશે. જો કેટલીક પરિબળો દરમિયાન જમીનમાં પરિવર્તન થાય છે, તો ખેડૂતને ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. તેમની માટી વિશેનો ડેટા હંમેશા અપડેટ કરવામાં આવશે. સરકારનું આ કાર્ય બંધ કર્યા વિના જમીનની ગુણવત્તામાં સુધારણા કરવાનાં પગલાંની યાદી આપવાનું ચાલુ રાખશે. અહીં સુધી કે નિષ્ણાંતો પણ ખેડૂતોને સુધારાત્મક પગલાં આપવામાં મદદ કરશે. નિયમિતપણે માટી ચકાસણી કરવાથી ખેડુતોને લાંબા સમય સુધી જમીનને સ્વસ્થ રાખવાનો રેકોર્ડ મેળવવામાં મદદ મળશે. આ મુજબ, તેઓ તેનો અભ્યાસ કરી શકશે અને જમીનની વિવિધ વ્યવસ્થાપન પદ્ધતિઓના પરિણામોનું મૂલ્યાંકન કરશે. આ કાર્ડ ખૂબ જ મદદરૂપ અને અસરકારક હોઈ શકે છે જ્યારે તે એક સમયગાળા દરમિયાન એક વ્યક્તિ દ્વારા નિયમિતપણે ભરવામાં આવે. આ સોઇલ કાર્ડ ખેડુતોને તેમની જમીનમાં થતી ખામી વિશે પણ માહિતી આપશે, જેથી તેઓ સમજી શકશે કે કયા પાકનું વાવેતર કરવું જોઇએ, અને તે પણ જણાવશે કે માટીને કયા ખાતરની જરૂર છે જેથી તે પાકની ઉપજમાં વધારો કરી શકે. આ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ ખાસ જમીનનો પ્રકાર શોધવાનો છે અને નિષ્ણાતો દ્વારા આમાં જે સુધારાઓ ની જરૂરિયાત છે તે ઉપલબ્ધ કરાવવાનું છે. વળી, જો તેમાં કંઇક અભાવ હોય, તો તે પૂર્ણ કરવાનું છે. નમૂના દીઠ કિંમત રૂપિયા 190 પ્રતિ માટીના નમૂના રાજ્ય સરકારોને આપવામાં આવે છે જે ખેતી માટે સોઇલ હેલ્થ કાર્ડ માટે જમીનના આરોગ્ય કાર્ડ ના પરીક્ષણ, ઉત્પાદન અને વિતરણના ખર્ચને આવરે છે. વધુ માહિતી માટે, ખેડૂતો નીચે આપેલ વેબસાઇટની મુલાકાત લઈ શકે છે: https://soilhealth.dac.gov.in/ સંદર્ભ : Agrostar, 19 જૂન 2020 આ ઉપયોગી કૃષિ વાર્તા ને લાઈક કરો અને તમારા અન્ય ખેડૂત મિત્રો સાથે શેર કરો.