ગુરુ જ્ઞાનએગ્રોસ્ટાર એગ્રોનોમી સેન્ટર ઓફ એક્સિલેન્સ
ચાલો, જાણિયે ગુલાબી ઇયળ (છુપો દુશ્મન)ની કેટલીક કમાલની ખાસિયતો
• આ ઇયળ દેશના કોઇ પણ ખૂણા ઉપર કપાસ હોય ત્યાં નુકસાન કરતી જોવા મળી છે, એક પણ કપાસનો વિસ્તાર બચી શક્યો નથી.
• આ ઇયળ ૧૭૮ વર્ષ પહેલા એટલે કે સને ૧૮૪૨માં સૌ પ્રથમ ભારત દેશમાં નોંધવામાં આવી અને સમય જતા તે દુનિયાના કપાસ પકવતા અન્ય દેશોમાં પણ પહોંચી ગઇ.
• આ ઇયળ અત્યારે આપણા દેશમાં કપાસ સિવાય કોઇ પણ ખેતી પાકને નુકસાન કરતી નથી.
• ઇયળ કપાસની ગેરહાજરીમાં જંગલી ભીંડા, શેરિયા, હોલીહોક, કાંસકી જેવા કપાસ (માલવેશી) વર્ગની વનસ્પતિ ઉપર નભે છે. આવા છોડવા ખેતરની આજુબાજુ હોય તો નાશ કરવા.
• ઇયળ કોસેટા અવસ્થામાં રહી સુષુપ્ત અવસ્થા પસાર કરે છે, ક્યારેક અઢી વર્ષ સુધી આ અવસ્થામાં રહી શકે છે અને કપાસ મળતા તેના ઉપર આક્રમણ કરે છે.
• શિયાળામાં એટલે કે જાન્યુઆરી- ફેબ્રુઆરી દરમ્યાન ક્યારેક કમોશમી વરસાદ આવી જાય તો સુષુપ્ત અવસ્થા ઉપર વિપરીત અસર પડે છે.
• સુષુપ્ત અવસ્થામાંથી નીકળતી પેઢી વખતે જો છોડ ઉપર ફૂલ-ભમરી ન હોય તો મરી જાય છે, જેને આત્મઘાતી પેઢી કહેવામાં આવે છે, લગભગ જૂલાઇના પાછલા દિવસો થી ઓગષ્ટની શરુઆતે. આથી જ વહેલી કપાસની વાવણી કરવાની સલાહ આ ઇયળને ધ્યાને રાખી આપવામાં આવતી નથી.
• આ એક જ ઇયળ એવી છે કે જે શરુઆતમાં કપાસના ફૂલોની પાંખડીઓને ચોંટાડી ગુલાબ (રોઝેટ ફ્લાવર) જેવું બનાવી દે છે. આવા ફૂલોનો તોડીને નાશ કરવા.
• ૧૦ થી ૧૫ દિવસના જીંડવાને આ ઇયળો વધુ પસંદ કરે છે.
• કુલ્લે ૭૦થી વધુ તેના કુદરતી દુશ્મનો નોંધાયા છે, પણ એક ય સંતોષકારક પરિણામ આપતા નથી.
• ફિરોમોન ટ્રેપ્સની સાથે સાથે પીબી-રોપ ટેકનીક પણ સફળ રહી છે, પણ હાલ તે માર્કેટમાં ઉપલબ્ધ નથી.
• બીટી કપાસ (બીજી 2) શરુઆતમાં પ્રતિકારકશક્તિ ધરાવતો હતો, પણ સમય જતા તે પણ આ ઇયળથી ભોગ બન્યો. હાલ મોટાભાગની બીટી જાતોમાં ગુલાબી ઇયળનો ઉપદ્રવ જોવા મળે છે.
• આ ઇયળના ફૂદાં પાનની નીચે આવેલ મધની ગ્રંથી (નેક્ટર ગ્લેન્ડ)માંથી રસ ચૂંસી એક-બે મહિના જીવી શકે છે.
• આના ફૂદાં મોડી રાતથી સવારના ૩.૦૦ કલાક સુધી ઉડવામાં ખૂબ જ સક્રિય હોય છે, જેથી લાઇટ ટ્રેપ સવાર સુધી ચાલુ રાખવું.
• શુ આપ જાણો છો કે એક માદા ફૂદી કેટલા ઇંડા મૂકી શકે છે? એક માદા ફૂદી ૪-૫ના જૂથમાં થઇને ૪૦૦ જેટલા ઇંડા મૂંકે છે.
• આ ઇંડા એવી જગ્યાએ મૂંકાય છે કે આપ શોધો તો પણ આપને જડે નહિ!!!!!!
• કોશેટા અવસ્થા જીંડવાની અંદર રહેલા બે બીને જોડી વચ્ચે બનાવે છે, છેને કમાલ!!!!!
• ઈયળ જીંડવામાં દાખલ થયા પછી કાણૂં આપોઆપ પુરાઇ જાય છે, જેથી બહારથી જીંડવું સારુ લાગે પણ તેને ચીરો તો ઇયળ અને તેનું નુકસાન દેખાઇ આવે.
• કેટલીક વાર નુકસાનવાળું જીંડવું સહેજ બેડોળ થઇ જાય છે.
• ભલે આને ગુલાબી ઇયળ કહેવામાં આવે પણ તેની શરુઆતની અવસ્થા તો સફેદ રંગની હોય છે. પછી તે ગુલાબી રંગ ધારણ કરે છે.
• છેલ્લે, અસરકાર નિયંત્રણ માટે ક્લોરાન્ટ્રાનીલીપ્રોલ ૯.૩% + લેમ્બડા સાયહેલોથ્રીન ૪.૬% ઝેડસી @ ૫ મિલિ અથવા પ્રોફેનોફોસ + સાયપરમેથ્રીન @ 20 મિલી પ્રતિ ૧૦ લી પાણી પ્રમાણે છંટકાવ કરો.
સંદર્ભ: એગ્રોસ્ટાર એગ્રોનોમી સેન્ટર ઓફ એક્સીલેન્સ.
આપેલ પાક માહિતી ને લાઈક કરીને ને નીચે આપેલ વિકલ્પ પસંદ કરીને અન્ય ખેડૂત મિત્રો સાથે અવશ્ય શેર કરો.