AgroStar
सर्व पिके
कृषी ज्ञान
कृषी चर्चा
एग्री दुकान
योग्य पद्धतीने करा केळीवरील करपा रोगाचे नियंत्रण!
सल्लागार लेखअॅग्रोस्टार अॅग्रोनॉमी सेंटर ऑफ एक्सीलेंस
योग्य पद्धतीने करा केळीवरील करपा रोगाचे नियंत्रण!
केळीमध्ये करपा रोगाचा प्रादुर्भाव प्रथम झाडांच्या खालील पानांवर आढळून येतो. बुरशीच्या प्रादुर्भावामुळे पानांवर तसेच पानांच्या शिरेस समांतर बारीक पिवळसर लांबट गोल ठिपके पडतात. हे ठिपके कालांतराने वाढत जाऊन वाळतात. ठिपक्यांचा रंग तपकिरी काळपट होऊन मध्यभागी राखाडी होतो. पानांच्या कडांवर आणि शेंड्यावर ठिपके आढळतात. अनुकूल हवामान जास्त काळ राहिल्यास ठिपके एकमेकांत मिसळून पाने टोकाकडून करपतात. रोगाची तीव्रता जास्त असल्यास संपूर्ण पान सुकते, एकूण कार्यक्षम पानांची संख्या कमी होते. याचा विपरीत परिणाम केळीच्या उत्पादनावर आणि गुणवत्तेवर होतो.  रोगप्रसार - • रोगाच्या वाढीसाठी आर्द्रता हा महत्त्वाचा घटक. पाऊस, दवबिंदू, उष्ण व दमट हवामान या रोगाच्या वाढीस आणि प्रसारास अनुकूल बाबी आहेत. • बुरशीचे बिजाणू पानाच्या खालील बाजूने पर्णरंधाच्या पेशीतून आत शिरून रोगाचा प्रादुर्भाव करतात. • बिजाणूंचा प्रसार पानांवर पडणाऱ्या पाऊस अथवा दवबिंदूद्वारे होतो. • पोषक तापमान आणि आर्द्रता असेपर्यंत हे बिजाणू रोगनिर्मितीचे कार्य करत असतात.  रोगामुळे होणारे नुकसान • रोगाच्या प्रादुर्भावामुळे पानातील हरित द्रव्याचा ऱ्हास होऊन पाने करपतात. त्यामुळे झाडांवरील कार्यक्षम पानांची संख्या कमी होते. • अन्ननिर्मितीच्या प्रकियेत बाधा निर्माण होऊन पोषणाअभावी फळांची योग्य वाढ होत नाही. • परिणामी, फळे आकाराने लहान राहतात, फळात गर भरत नाही, फळांचे वजन आणि दर्जा खालावतो. • रोगाची तीव्रता वाढल्यास घडांवर परिणाम होऊन घडातील फळे अकाली पिकू लागतात.  एकात्मिक पद्धतीने रोग व्यवस्थापन • रोगग्रस्त पानांचा भाग काढून टाकावा. पानांचा ३० टक्के भाग करपल्यास ते पान काढून जाळून नष्ट करावे. • बागेत पाणी साचून राहणार नाही तसेच पाण्याचा योग्य निचरा होईल याची काळजी घ्यावी. बाग कायम वाफसा स्थितीत ठेवावी. • ठिबक सिंचन पद्धतीने पाणी देतांना बाष्पीभवनाचा वेग, जमिनीचा प्रकार, हंगाम आणि पिकाची वाढीची अवस्था लक्षात घेऊन शिफारशीप्रमाणे बागेला पाणी द्यावे. बागेत अतिरिक्त आर्द्रता निर्माण होऊ देऊ नये. • शिफारस केलेल्या अन्नद्रव्यांची मात्रा वेळापत्रकानुसार द्यावी तसेच अतिरिक्त नत्राचा वापर टाळावा. • खोडवा घेण्यापूर्वी बागेतील खोडे, पाने काढून बाहेर काढून बाग स्वच्छ करावी.  रासायनिक नियंत्रण- • मॅंकोझेब २.५ ग्रॅम किंवा कॉपर ऑक्झीक्लोराईड २.५ ग्रॅम प्रतिलिटर पाणी. • प्रादुर्भाव जास्त झाल्यास, प्रॉपीकोनॅझोल १ मिलि प्रतिलिटर पाणी. • स्टिकरसह पाण्यात मिसळून गरजेनुसार एकदा किंवा अधिक फवारणी करावी.
संदर्भ:- अ‍ॅग्रोस्टार अ‍ॅग्रोनॉमी सेंटर ऑफ एक्सीलेंन्स., हि उपयुक्त माहिती आवडल्यास लाईक करून आपल्या इतर शेतकरी मित्रांना जरूर शेअर करा.
60
23