डाळींबावरील विविध समस्येपैकी तेलकट डाग रोग (बॅक्टेरियल ब्लाईट) ही एक मोठी समस्या आहे. या रोगाच्या प्रभावी नियंत्रणासाठी एकात्मिक रोग नियंत्रण पद्धतीचा वापर करणे गरजेचे आहे. रोगाची ओळख: डाळिंबावरील बॅक्टेरियल ब्लाईट रोग (तेल्या) हा प्रामुख्याने जिवाणूजन्य असून झॅन्थोमोनास अक्झानोपोडीस पिव्ही पुनीकीया जिवाणूमुळे होतो. रोगाची लक्षणे: तेलकट डाग रोगाचा प्रादुर्भाव पाने, फुले, खोड आणि फळांवर होतो. • सुरुवातीस पानावर लहान तेलकट किंवा पानथळ डाग दिसतात. उन्हात हे डाग बघितले की तेलासारखे चमकतात. • फुलांवर व कळ्यांवर गर्द तपकिरी व काळपट डाग पडतात. पुढे यामुळे फुलांची व कळ्यांची गळ होते. • खोडावर व फांद्यांवर सुरुवातीला काळपट किंवा तेलकट डाग गोलाकार दिसतात. • फळावर सुरुवातीला एकदम लहान आकाराचे पानथळ तेलकट डाग दिसतात. कालांतराने हे डाग तपकिरी काळपट दिसतात व त्यावर भेगा पडतात. • फळांवर या डागांमुळे आडवे उभे तडे जातात. तडे मोठे झाल्यावर फळे इतर कारणाने सडतात आणि गळून पडतात. रोगास अनुकूल बाबी: • जीवाणूंची वाढ २८ ते ३२ अंश सेल्सिअस तापमान तसेच वातावरणातील आर्द्रता ८०% पेक्षा जास्त असल्यास झपाट्याने होते. • बागेत किंवा बागेशेजारी तेलकट डाग रोगाचे अवशेष असणे. • ढगाळ व पावसाळी हवामान, वादळी पाऊस आणि वातावरणातील आर्द्रता जास्त असणे. • फळ हिरव्या रंगांच्या अवस्थेत असताना लवकर प्रादुर्भाव होतो. एकात्मिक रोग नियंत्रण: • बहार धरताना जमिनीवरील रोगट जिवाणूंची संख्या कमी करण्यासाठी ब्लिचिंग पावडर झाडाखाली भुकटी हेक्टरी २० किलो धुरळावी. • झाडाच्या फांद्या प्रादुर्भाव झालेल्या भागाच्या २ इंच खालुन छाटाव्यात. • छाटणी करताना कात्री प्रत्येकवेळी १% डेटोलच्या द्रावणात निर्जंतुक करुन घ्यावी. • पानगळ व छाटणीनंतर बक्टेरियानाशक (५०० पीपीएम)/ बोर्डोमिश्रण (१ %) यांची फवारणी करावी. रोगाचा प्रादुर्भाव झाल्यास खालील ४ फवारण्या ५ दिवसांच्या अंतराने कराव्यात पहिली - कॉपरहायड्रॉक्साईड २ ग्रॅम + स्ट्रेप्टोमायसिन ०.3 ग्रॅम + ब्रोनोपॉल ०.५ ग्रॅम + सर्फेक्टंट ०.५ मि.लि/लिटर दुसरी - कार्बेन्डाझिय १ ग्रॅम + स्ट्रेप्टोमायसिन ०.3 ग्रॅम + ब्रोनोपॉल ०.५ ग्रॅम + सर्फेक्टंट ०.५ मि.लि/लिटर तिसरी - कॉपर ऑक्झिक्लोराईड २.५ ग्रॅम + स्ट्रेप्टोमायसिन ०.3 ग्रॅम + ब्रोनोपॉल ०.५ ग्रॅम + सर्फेक्टंट ०.५ मि.लि/लिटर. चैाथी - मँकोझेब (७५ %) २ ग्रॅम + स्ट्रेप्टोमायसिन ०.3 ग्रॅम +ब्रोनोपॉल ०.५ ग्रॅम + सर्फेक्टंट ०.५ मि.लि /लिटर. टीप - सदर औषधांची फवारणी फळ काढणीच्या ३० दिवसापुर्वी बंद करावी. पावसाळी हंगामात ही फवारणी फळ काढणीच्या २० दिवसापुर्वी बंद करावी.